Prawo rodzinne

Art. 43 ustawy o dokumentach paszportowych informuje, że do wyrobienia paszportu dla dziecka jest wymagana zgoda obojga rodziców. Problem pojawia się, gdy rodzice są skonfliktowani albo mają odmienne wyobrażenia co do sposobu wychowania dziecka i jedno z nich odmawia zgody na wydanie paszportu.

Jeśli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, a jeden z nich nie wyraża zgody na wyrobienie dziecku paszportu, drugi, któremu zależy na dokumencie, może wystąpić do sądu rodzinnego z wnioskiem o wyrażenie zgody na wyrobienie dziecku paszportu. Prawomocne orzeczenie sądu zastępuje zgodę rodzica na wyrobienie paszportu.

To pojęcia bardzo blisko ze sobą powiązane, ale nie są synonimami. Zacznijmy od wyjaśnienia, że z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte przez jednego z małżonków lub przez oboje w trakcie trwania związku. Składniki majątkowe nabyte przed zawarciem małżeństwa oraz określone w przepisach inne składniki majątkowe – pozostają majątkiem osobistym każdego z małżonków.

Jeśli małżonkowie nie chcą, by przedmioty nabyte po zawarciu związku małżeńskiego weszły w skład majątku wspólnego, mogą zdecydować się na rozdzielność majątkową. W takiej sytuacji każdy z nich rozporządza własnym majątkiem.

Intercyza to z kolei nazwa umowy, która reguluje relacje majątkowe między małżonkami. Jednak nie musi to być rozdzielność, bo małżonkowie mogą też zadecydować o rozszerzeniu wspólności majątkowej (czyli włączyć do niej elementy, które zgodnie z prawem należą do majątku osobistego) albo ją ograniczyć (czyli przenieść do majątku osobistego tylko niektóre składniki majątku wspólnego). Intercyza jest zawierana u notariusza w sposób ściśle określony w przepisach. 

Art. 62 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadza domniemanie, zgodnie z którym ojcem dziecka urodzonego w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia, jest mąż matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od dnia orzeczenia separacji.

Domniemanie ojcostwa męża matki ma zastosowanie niezależnie od tego, czy małżonkowie mieszkają ze sobą – nawet jeśli od lat nie mają kontaktu i mieszkają w różnych miastach. Jest tylko jeden sposób na obalenie domniemania ojcostwa męża matki: uprawniona osoba musi wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa. Uprawnieni są do tego wyłącznie:

• mąż matki,
• matka,
• dziecko (po osiągnięciu pełnoletności),
• prokurator (wyjątkowo: Rzecznik Praw Obywatelskich).

Prawa do wytoczenia powództwa nie ma natomiast biologiczny ojciec dziecka. Może on tylko przekonywać matkę do wystąpienia z powództwem – na jego wniosek również prokurator może wystąpić z powództwem.